Van Bobo naar Koudougou
Door: Esther
Blijf op de hoogte en volg † Esther
12 Januari 2009 | Nederland, Amsterdam
Sinds gisteren, zondag dus, zijn we weer terug op de thuisbasis in Koudougou, althans zo voelt het. Nu is Karin er ook, de Zwitserse vrouw van Bouba.
Laat ik eerst nog even terugblikken op Bobo, bij Moumounie. Jan had de kinderen beloofd dat hij een ritje met ze ging maken. De meesten stonden in de zeep te weken, het was zaterdag, algemene lichaams-wasdag. Allemaal zwarte lijfjes met ingezeepte koppies en veel geschreeuw want ze wilden allemaal klaar zijn voor de spannende rit. Toen Jan het startsein gaf (ja we gaan) stoven er een heleboel kinderen op de auto af, alle deuren open en er werd geduwd geklauterd en gevochten want iedereen wilde een plekje hebben. Toen de deuren dicht gingen, dat kon maar net probeerde ik de kinderen te tellen, ik zat zelf ook dubbelgevouwen en met 2 kids op de schoot. Ik kwam bij 18 kinderen maar ben er eigenlijk zeker van dat er ook nog kinderen ondergedoken zaten...dus met de drie volwassenen erbij was het 21 passagiers. We deden een ritje naar het stadscentrum en de kinderen gilden bij alles wat ze zagen. voor sommigen van hen was het beslist de 1e keer dat ze in een auto zaten. Er werd gezongen en veel gelachen. Geweldig om mee te maken. Onderweg gestopt en allemaal een snoepje gegeven, nou dan zie je allemaal leeuwtjes in het klein, natuurlijk wil iedereen minimaal 1 snoepje bemachtigen...na een uur of wat iedereen weer afgeleverd en werden er grootse verhalen aan broers en zusjes verteld die niet mee waeren geweest. Het snoepje wordt niet in 1 keer opgesabbeld, maar verdwijnt herhaaldelijk in het papiertje voor een enkel likje. De volgende dag zag ik nog kinderen met het snoepje in de hand.
En dan het afscheid nemen van Moumounie, reisgenoot en vriend. Hij had het er net als wij, erg moeilijk mee. Het duurt beslist weer even voor we elkaar zien..en ook voor Moumounie eindigt nu de vakantie, het vakantiegevoel. Hij is 3 weken met ons meegereist en ook voor hem was het geweldig. We werden door iedereen uitgezwaaid met gemengde gevoelens.
We besloten onderweg een campement op te zoeken die in de lonely planet werd aangeduid als mooi gelegen aan het water en erg aangenaam. Dat was natuurlijk niet verkeerd. Maar goed, voor we dat hadden gevonden....er stond aangegeven dat het op 7km lag van de weg naar het Nationaal Park Bale waar ook olifanten te zien waren. Onderweg vonden we een roestig bord met de naam van het campement, en daarop geschreven 'volg de aanwijzingen´. Na een half uur zoeken vonden we geen enkele aanwijzing, terwijl alles wel voor een aanwijzing in aanmerking kwam: een roestig bord met niets erop, een afgeknapt paaltje, een interessante weg. We hadden de grote weg inmiddels bijna 4 keer op en neer gereden toen we beseften dat dit de errste keer was dat we zonder Afrikaan reisde en ja dan gaat het dus mis met die blanken...
Uiteindelijk zijn we lukraak een weg ingereden (op gevoel) en we kwamen steeds meer in de richting want als we de weg naar het campement vroegen wisten de mensen het wel. De eerste DUIDELIJKE aanwijzing was het bordje Kaicedra, FERME. = Kaicedra gesloten...Natuurlijk wilden we dit niet zondermeer aannemen en geloven en zijn door gereden...Ineens zagen we ook de aanwijzingen, een witte K op een boom gaf de richting aan. Na een half uur hobbelen over een normaal gesproken onbegaanbare weg, kwamen we inderdaad bij campement Kaicedra aan. Het was er errug rustig. Een mannetje liep er rond en vertelde ons dat het campement in renovatie was. Met het regenseizoen was de rivier overgelopen en waren alle huisjes onder water komen te staan. Omdat ze van leem zijn blijft er daarna niets meer over. Er stonden nu een aantal huisjes in aanbouw, en dit keer werden ze van cement gemaakt.
We konden er blijven en er werden matrasjes tevoorschijn getoverd, vleermuiskeutels weggeveegd en met een muskieten erboven was het goed te doen. Het was inderdaad een aangename plek, aan het water, veel krekels, Afrikaans ijsvogeltje (wit) en met voorbijdobberende vissersbootjes. En natuurlijk olifanten gezien die op een afs^tandje aan het grazen waren....De Kaicedra is een heilige boom en inderdaad waren er allemaal witte veren te zien, tegen de stam van een dikke boom op de binnenplaats. Daarom, zo vertelde men ons, kwamen mensen van heinde en ver (Ghana en zo) er bidden en kippen offeren.
Hoewel de plek officieel was gesloten was er toch wat te eten en drinken, voor Jan een fles So.B.Bra en voor mij een koele fles water.
Nou als dit hier gerenoveerd is raad ik jullie aan er zeker eens naar toe te gaan! Ik ken de weg nu...
Gisteren was ik helemaal uitgeteld en heb echt een gat in deze dag geslapen, het was gewoon nodig. Hier krijg je dagelijks enorm veel indrukken en die moeten natuurlijk ook ergens landen. Het is echt heerlijk om hier te zijn, zeer relaxed, niks geen programma, niks geen moeilijk gedoe, alles gaat zijn gangetje. Vanmorgen mijn vuile kleren afgegeven en ik hoor nu dat ze gewassen worden. Zonder wasmachine en ik weet ZEKER dat het niet gaat regenen, dat het wasje straks droog is.
Wat losse verhalen die me zo te binnen schieten:
er kwam een man op een fiets voorbij, maar die zat NAAST de fiets. Hij had geen benen, zat met zijn bil op een trapper, die iets breder gemaakt was. Met zijn hand bewoog hij de andere trapper..
Eergisteren kwam een poedelnaakte man voorbij gelopen. Ik had het pas op het laatste moment door want hij was zwart, heel zwart en had alleen een gehavende lap om zijn schouders. Helemaal onder de stof en vuiligheid, een echte zwerver. Niemand keek er ook maar iets van op..
Onderweg een gekantelde vrachtwagen gezien, overbeladen waarschijnlijk met katoen. Er zaten wat mensen om heen dus was niet zolang geleden gebeurd. Geen bloed gezien en gewoon doorgereden..
Een wc bezoek is inmiddels een ritueel geworden. Liep ik eerst nog te zoeken naar een stukje wc papier of zakdoekje, nu heb ik alleen het welbekende gietertje nodig (een plastic fluitketeltje met water) altijd en overal beschikbaar. Je giet het water over je LINKER hand en maakt zo schoon wat nodig is.
De toilet is een gat in de grond, met een kleine verhoging links en rechts waar je (zorgvuldig) je voeten op plaatst. Eerst broekspijpen omhoog en dan hurken en mikken. Verkeerd mikken betekent spetters op voeten en benen. Inmiddels ben ik er bedreven in geworden. Natuurlijk vliegen en kruipen er allerlei beesten rond die dat goedje errug waarderen, zoals supergrote kakkerlakken en andere voor mij onbekende kruipsels..
Wat is moeilijk te vinden hier:
ongedeukte auto,s , schone kleren, sigaren, wc met toiletbril, regen, mensen zonder littekens, geld, een internetaansluiting.
Wat is makkelijk te vinden:
papaya, ananas, bananen , stof, kippen, vuiligheid, kinderen, vrolijke lachende mensen, zon, plastic bekers.
Mijn Afrikaanse naam is Aisha, een verbastering van mijn eigen uitspraak. Esther, Aster wordt dan Aisha, een naam die hier veel voorkomt.
En die Afrikaans Aisha heeft jullie een beetje voor de gek gehouden. Op de markt heb ik een PRUIK gekocht..Voor Afrikanen heel normaal die hebben kroeshaar en vlechten daar van alles in en door, pruiken en haarstukjes zie je op iedere hoek van de straat. Maar een blonde pruik was toch wel heel bijzonder en toen ik hem opzette vond ik het zelf ook wel tof. Dus...bedankt voor de vele complimenten maar het was dus NEP. Ik loop er zo af en toe mee rond en het beschermt ook tegen de zon en misschien overweeg ik wel mijn haren te laten knippen, het staat inderdaad wel grappig...
Goed, vanmiddag gaan we naar Ouezindougou, het dorp waar we het project hebben lopen. Eens kijken of er al wat gezaaid is of een hekwerk staat. Je weet maar nooit. We blijven daar slapen in een hut en komen mogen weer terug bij Bouba, die ons beloofd heeft een afscheidsfeestje te organiseren...Dat betekent ook dat ik me besef dat het bijna voorbij is, dat ik weer moet gaan wennen aan de verschikkelijke kou daar en de regelmaat, de orde en netheid.
Ik ga nu nog van de zon genieten en alles wat hier nog op me afkomt.
Groeten en tot over een paar dagen voor de laatste berichten uit Ouezindougou.
Namens Jan: Dank voor de reacties, altijd leuk om een bericht te krijgen..
Laat ik eerst nog even terugblikken op Bobo, bij Moumounie. Jan had de kinderen beloofd dat hij een ritje met ze ging maken. De meesten stonden in de zeep te weken, het was zaterdag, algemene lichaams-wasdag. Allemaal zwarte lijfjes met ingezeepte koppies en veel geschreeuw want ze wilden allemaal klaar zijn voor de spannende rit. Toen Jan het startsein gaf (ja we gaan) stoven er een heleboel kinderen op de auto af, alle deuren open en er werd geduwd geklauterd en gevochten want iedereen wilde een plekje hebben. Toen de deuren dicht gingen, dat kon maar net probeerde ik de kinderen te tellen, ik zat zelf ook dubbelgevouwen en met 2 kids op de schoot. Ik kwam bij 18 kinderen maar ben er eigenlijk zeker van dat er ook nog kinderen ondergedoken zaten...dus met de drie volwassenen erbij was het 21 passagiers. We deden een ritje naar het stadscentrum en de kinderen gilden bij alles wat ze zagen. voor sommigen van hen was het beslist de 1e keer dat ze in een auto zaten. Er werd gezongen en veel gelachen. Geweldig om mee te maken. Onderweg gestopt en allemaal een snoepje gegeven, nou dan zie je allemaal leeuwtjes in het klein, natuurlijk wil iedereen minimaal 1 snoepje bemachtigen...na een uur of wat iedereen weer afgeleverd en werden er grootse verhalen aan broers en zusjes verteld die niet mee waeren geweest. Het snoepje wordt niet in 1 keer opgesabbeld, maar verdwijnt herhaaldelijk in het papiertje voor een enkel likje. De volgende dag zag ik nog kinderen met het snoepje in de hand.
En dan het afscheid nemen van Moumounie, reisgenoot en vriend. Hij had het er net als wij, erg moeilijk mee. Het duurt beslist weer even voor we elkaar zien..en ook voor Moumounie eindigt nu de vakantie, het vakantiegevoel. Hij is 3 weken met ons meegereist en ook voor hem was het geweldig. We werden door iedereen uitgezwaaid met gemengde gevoelens.
We besloten onderweg een campement op te zoeken die in de lonely planet werd aangeduid als mooi gelegen aan het water en erg aangenaam. Dat was natuurlijk niet verkeerd. Maar goed, voor we dat hadden gevonden....er stond aangegeven dat het op 7km lag van de weg naar het Nationaal Park Bale waar ook olifanten te zien waren. Onderweg vonden we een roestig bord met de naam van het campement, en daarop geschreven 'volg de aanwijzingen´. Na een half uur zoeken vonden we geen enkele aanwijzing, terwijl alles wel voor een aanwijzing in aanmerking kwam: een roestig bord met niets erop, een afgeknapt paaltje, een interessante weg. We hadden de grote weg inmiddels bijna 4 keer op en neer gereden toen we beseften dat dit de errste keer was dat we zonder Afrikaan reisde en ja dan gaat het dus mis met die blanken...
Uiteindelijk zijn we lukraak een weg ingereden (op gevoel) en we kwamen steeds meer in de richting want als we de weg naar het campement vroegen wisten de mensen het wel. De eerste DUIDELIJKE aanwijzing was het bordje Kaicedra, FERME. = Kaicedra gesloten...Natuurlijk wilden we dit niet zondermeer aannemen en geloven en zijn door gereden...Ineens zagen we ook de aanwijzingen, een witte K op een boom gaf de richting aan. Na een half uur hobbelen over een normaal gesproken onbegaanbare weg, kwamen we inderdaad bij campement Kaicedra aan. Het was er errug rustig. Een mannetje liep er rond en vertelde ons dat het campement in renovatie was. Met het regenseizoen was de rivier overgelopen en waren alle huisjes onder water komen te staan. Omdat ze van leem zijn blijft er daarna niets meer over. Er stonden nu een aantal huisjes in aanbouw, en dit keer werden ze van cement gemaakt.
We konden er blijven en er werden matrasjes tevoorschijn getoverd, vleermuiskeutels weggeveegd en met een muskieten erboven was het goed te doen. Het was inderdaad een aangename plek, aan het water, veel krekels, Afrikaans ijsvogeltje (wit) en met voorbijdobberende vissersbootjes. En natuurlijk olifanten gezien die op een afs^tandje aan het grazen waren....De Kaicedra is een heilige boom en inderdaad waren er allemaal witte veren te zien, tegen de stam van een dikke boom op de binnenplaats. Daarom, zo vertelde men ons, kwamen mensen van heinde en ver (Ghana en zo) er bidden en kippen offeren.
Hoewel de plek officieel was gesloten was er toch wat te eten en drinken, voor Jan een fles So.B.Bra en voor mij een koele fles water.
Nou als dit hier gerenoveerd is raad ik jullie aan er zeker eens naar toe te gaan! Ik ken de weg nu...
Gisteren was ik helemaal uitgeteld en heb echt een gat in deze dag geslapen, het was gewoon nodig. Hier krijg je dagelijks enorm veel indrukken en die moeten natuurlijk ook ergens landen. Het is echt heerlijk om hier te zijn, zeer relaxed, niks geen programma, niks geen moeilijk gedoe, alles gaat zijn gangetje. Vanmorgen mijn vuile kleren afgegeven en ik hoor nu dat ze gewassen worden. Zonder wasmachine en ik weet ZEKER dat het niet gaat regenen, dat het wasje straks droog is.
Wat losse verhalen die me zo te binnen schieten:
er kwam een man op een fiets voorbij, maar die zat NAAST de fiets. Hij had geen benen, zat met zijn bil op een trapper, die iets breder gemaakt was. Met zijn hand bewoog hij de andere trapper..
Eergisteren kwam een poedelnaakte man voorbij gelopen. Ik had het pas op het laatste moment door want hij was zwart, heel zwart en had alleen een gehavende lap om zijn schouders. Helemaal onder de stof en vuiligheid, een echte zwerver. Niemand keek er ook maar iets van op..
Onderweg een gekantelde vrachtwagen gezien, overbeladen waarschijnlijk met katoen. Er zaten wat mensen om heen dus was niet zolang geleden gebeurd. Geen bloed gezien en gewoon doorgereden..
Een wc bezoek is inmiddels een ritueel geworden. Liep ik eerst nog te zoeken naar een stukje wc papier of zakdoekje, nu heb ik alleen het welbekende gietertje nodig (een plastic fluitketeltje met water) altijd en overal beschikbaar. Je giet het water over je LINKER hand en maakt zo schoon wat nodig is.
De toilet is een gat in de grond, met een kleine verhoging links en rechts waar je (zorgvuldig) je voeten op plaatst. Eerst broekspijpen omhoog en dan hurken en mikken. Verkeerd mikken betekent spetters op voeten en benen. Inmiddels ben ik er bedreven in geworden. Natuurlijk vliegen en kruipen er allerlei beesten rond die dat goedje errug waarderen, zoals supergrote kakkerlakken en andere voor mij onbekende kruipsels..
Wat is moeilijk te vinden hier:
ongedeukte auto,s , schone kleren, sigaren, wc met toiletbril, regen, mensen zonder littekens, geld, een internetaansluiting.
Wat is makkelijk te vinden:
papaya, ananas, bananen , stof, kippen, vuiligheid, kinderen, vrolijke lachende mensen, zon, plastic bekers.
Mijn Afrikaanse naam is Aisha, een verbastering van mijn eigen uitspraak. Esther, Aster wordt dan Aisha, een naam die hier veel voorkomt.
En die Afrikaans Aisha heeft jullie een beetje voor de gek gehouden. Op de markt heb ik een PRUIK gekocht..Voor Afrikanen heel normaal die hebben kroeshaar en vlechten daar van alles in en door, pruiken en haarstukjes zie je op iedere hoek van de straat. Maar een blonde pruik was toch wel heel bijzonder en toen ik hem opzette vond ik het zelf ook wel tof. Dus...bedankt voor de vele complimenten maar het was dus NEP. Ik loop er zo af en toe mee rond en het beschermt ook tegen de zon en misschien overweeg ik wel mijn haren te laten knippen, het staat inderdaad wel grappig...
Goed, vanmiddag gaan we naar Ouezindougou, het dorp waar we het project hebben lopen. Eens kijken of er al wat gezaaid is of een hekwerk staat. Je weet maar nooit. We blijven daar slapen in een hut en komen mogen weer terug bij Bouba, die ons beloofd heeft een afscheidsfeestje te organiseren...Dat betekent ook dat ik me besef dat het bijna voorbij is, dat ik weer moet gaan wennen aan de verschikkelijke kou daar en de regelmaat, de orde en netheid.
Ik ga nu nog van de zon genieten en alles wat hier nog op me afkomt.
Groeten en tot over een paar dagen voor de laatste berichten uit Ouezindougou.
Namens Jan: Dank voor de reacties, altijd leuk om een bericht te krijgen..
-
12 Januari 2009 - 14:20
Tiny V.d. Moosdijk:
Hoi Esther,
Kei-leuk om al die geweldige verhalen van jou te lezen en de foto's te bekijken.
Je schrijft een keer dat je niets bijzonders te melden hebt en toch komt er dan een heel verhaal!
enne..Leuk.....met die pruik... net echt!
Geniet er nog maar even van!!
Gr. Tiny. -
12 Januari 2009 - 14:21
Thea Prummel:
Heerlijk om die verhalen te lezen. Ik krijg steeds meer zin om toch 'ns naar Afrika te gaan en dan niet de geijkte toeristengebieden maar meer dit.
Hier heeft de dooi ingezet na een lange vorstperiode, maar misschien gaat het na woensdag weer vriezen. Sterkte bij de voorbereiding op de kou en het geregelde leven hier. Dat zal best wennen zijn.
Tot horens/mails/ziens,
Thea -
12 Januari 2009 - 16:12
Jes Van Der Leeuw:
Hoi Esther,
Vanmorgen eerst je vorige bericht gelezen. Wilde nu even reageren en zag dat er weer mail was. Het nieuwe kapsel staat ontzettend goed. Lijkt me moeilijker om weer te wennen aan de regelmaat, het gewone leven dan aan de kou. Jammer dat het er bijna op zit. Ik zal je verhalen missen.
Ik heb er ontzettend van genoten.
Groetjes
Jes van der Leeuw -
12 Januari 2009 - 17:29
Miranda:
Foei foei Esther ons zo voor de gek houden : )
Geniet nog met volle teugen van de laatste dagen en kom dan maar snel terug naar het mooie koude Belgie (in jouw geval lees Nederland)..... Gr. Miranda en ook heeeeeeeeeeeeeeel veeeeeeeeeeeeeeel groeten van Jean en Lisette -
12 Januari 2009 - 18:32
Nj:
ik had al mijn twijfels met je kapsel maar nu weet je wel dat jou wat korter ook staat vind wel leuke grap kei mooie foto,s
gr nicole janssen -
12 Januari 2009 - 18:32
Ellen:
.... en toch staat het je niet slecht!
Leuk je nieuwe ervaringen weer even te lezen.
Groetjes, Ellen
-
12 Januari 2009 - 18:52
Jens:
ha jan en esther
esther dat bun ig vurgete
proficiat
jan hopelek be se snel wwer thoes toet dan -
12 Januari 2009 - 19:47
Nonja En Harry :
Trutje dat je bent: ons een beetje voor de gek houden!!!! Foei!.
We vinden het eigenlijk heel jammer dat je weer naar huis komt. Iedere keer is het weer genieten van je verhalen. Maar toch ook wel weer leuk dat die stepbak straks achter mij weer het vertrouwde plaatje vertoond. Geniet en nog maar even goed van.
Groetjes. -
12 Januari 2009 - 20:55
Ja, Dat Ga Ik Nie Ve:
Ha! Fijn het bewijs te zien dat Jan inderdaad op het laatste moment nog vervoer geregeld had voor jullie reis. Wat een mooie verhalen allemaal. Ik wilde eerst de foto's niet zien omdat ik n.a.v. de verhalen een geweldig beeld van alles voor ogen had. En het boek is altijd beter dan de film, toch? Maar de foto's zijn enorm de moeite waard. Als ik jullie verhalen lees en foto's zie voel ik me weer een heel naief wereldvreemd kind. Maaaaaaaaaaaaar, gister bij het Prins Uitroepen in Buggenum geweest dus ik voel me weer iets meer wereldburger, dat begrijpen jullie natuurlijk wel. Voor het laatste stukje van jullie reis: geniet ervan met al je zintuigen en speciale lieve groetjes aan Jan van de vrijwillig afgewezen taxichauffeuse...... -
12 Januari 2009 - 23:23
Fiet En Nol:
We komen net thuis van Na een bridge-avond bij kennissen en op de mail kijkend, zie ik dat Esther een heel lang verhaal heeft geschreven voor de achterban. De sneeuw is vandaag nagenoeg weggedooid. Morgen mag er niet meer worden geschaatst op open wateren. Wat een verschil met de gewoonten daar. Maar je amuseert je wel Esther, en dat is prima. Tot schrijfs. (mooie fot's, die je ons stuurt) -
13 Januari 2009 - 09:44
Edgardo:
Leuk om weer te lezen. Geweldig die autorit voor die kids.
En mooie plek Kaicedra, dit soort plekken in de natuur geven altijd een mooie rust door de byzondere energie.
Nog hele fijne dagen daar, hier is het inmiddels weer rond nul graden en de sneeuw is verdwenen.
groet
Edgardo -
13 Januari 2009 - 14:57
Gonny & Harry:
Hallo allemaal, wat een leuke mail weer.
We zagen in gedachten al die zwarte kindjes ingesmeerd met zeep over straat rennen, leek ons een leuk gezicht. En wat betreft die pruik, wij zijn er ook ingetrapt, het stond je wel leuk en wie weet als je weer in de moderne wereld komt wat er dan met je blonde haardos zal gebeuren !!!Aan gastvrijheid mankeert er niks zo te lezen. Geweldig.
Wat het weer hier betreft, de dooi is ingetreden en kunnen nu zonder hulpmiddelen zoals sneeuwschoenen enz. naar buiten. Je hoeft je dus niet te haasten om te komen skiën ! Wij wensen jullie nog fijne dagen met een feestelijk afscheid en tot ziens of wie weet nog een mail we zullen ze gaan missen. Hartelijke groeten G & H -
13 Januari 2009 - 18:47
Mieke:
Nou Esther weet je wat je te doen staat in Nederland,af met dat haar !!!! Het stond je heel goed !Inmiddels is het hier niet meer zo koud en de sneeuw gesmolten door de regen.Dus valt het voor jullie mee met de terugkomst.
Gr.Mieke -
13 Januari 2009 - 18:51
Paul Nas:
Heerlijk leesvoer zo'n stuk wat je schrijft Esther! Tijdens jullie trip hebben we met de Zongofamilie nog opgetreden in Tungelroy en de scouting heeft 270 euro voor de projecten in Ouezindougou opgehaald!
groetjes, Paul
-
13 Januari 2009 - 19:34
Appelblauwzeegroentj:
Dag Esther,de belgskes zijn er ook nog hoor!Wat een leuke verslagen en prachtige foto's,ze brengen kleur en warmte in onze koude countrijen,ben al benieuwd naar de ganse reportage.En wat een belevenis ook weer!Ik zag ook op de foto's dat je aan je leivelingkleur : het A.B.Z.G niet hebt kunnen weerstaan!Nog een fijne (eind)tijd in Afrika en een héél gelukkig 2009.
A en B -
13 Januari 2009 - 20:27
Jose Vd Leeuw:
Hoi Lieve Esther,
We zullen je verhalen gaan missen.Het is fijn om te lezen hoe je geniet van alles.Je hebt ons allemaal beet gehad, maar..het was een mooi kapsel.De sneeuw is hier in 1 nacht verdwenen.
Gr Theo Jose & JP
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
